Nieuwsflits Omgevingsrecht september en oktober 2022

Inwerkingtreding Omgevingswet opnieuw uitgesteld

Op 14 oktober jl. is bekend geworden dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet opnieuw wordt uitgesteld, en wel tot 1 juli 2023.

Het is de vijfde maal dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt uitgesteld. Kort ervoor (op 10 oktober jl.) verscheen het advies van het Adviescollege ICT-Toetsing over het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Het adviescollege raadde bij nieuw uitstel een fundamentele herbezinning op het digitale stelsel aan. Dat advies lijkt niet te worden opgevolgd nu de inwerkingtreding slechts met zes maanden is uitgesteld.

Besluit dat geen natuurvergunning benodigd is vanwege intern salderen biedt zekerheid

Op 18 oktober jl. heeft de rechtbank Gelderland een interessante uitspraak gedaan over een zogenaamde “positieve weigering”. Dat is een besluit van het bevoegd gezag dat geen natuurvergunning benodigd is omdat intern salderen niet leidt tot een vergunningplichtige toename van stikstofdepositie. De meerwaarde van het indienen van een aanvraag en het verkrijgen van een positieve weigering biedt zekerheid. Het bevoegd gezag stelt dan immers vast dat in een bepaald project sprake is van intern salderen waardoor voor het project geen natuurvergunning is vereist.

In de praktijk neemt het bevoegd gezag vaak een disclaimer in het besluit op met de strekking dat de in het besluit opgenomen beoordeling uitsluitend is gebaseerd op de op dat moment geldende regelgeving en jurisprudentie. Daardoor is het maar de vraag of de aanvrager de gewenste zekerheid krijgt met een dergelijke positieve weigering. In de uitspraak van 18 oktober jl. van de rechtbank Gelderland wordt deze vraag bevestigend beantwoord.

De maatschap die de positieve weigering na een aanvraag ontving, wenste in verband met de rechtszekerheid niet een positieve weigering maar een natuurvergunning te ontvangen waarin de beoordeling en de wijze van intern salderen was vastgelegd. Daar gaat de rechtbank niet in mee. De rechtbank oordeelt dat de rechtsgevolgen van het positieve weigeringsbesluit gelijk zijn aan die van een vergunning voor het gevraagde project waaraan dezelfde argumentatie ten grondslag zou zijn gelegd. Een vergunning levert in dit geval dus niet meer rechten op dan de positieve weigering, zodat de maatschap geen belang heeft bij het voeren van deze procedure. De maatschap wordt dan ook niet-ontvankelijk verklaard wegens het ontbreken van een procesbelang.

Met betrekking tot de in het besluit opgenomen disclaimer oordeelt de rechtbank dat een disclaimer niet van invloed is op de rechtszekerheid. De rechtbank oordeelt als volgt:

“Naar het oordeel van de rechtbank doet dit aan het voorgaande echter niet af. Van belang is dat de rechtskracht van besluiten uit de wet volgt, waaronder eventueel overgangsrecht in toekomstige regelingen en niet uit een overweging in een concreet besluit. Dit geldt voor zowel positieve weigeringen als voor vergunningen. Ook in zoverre bestaat er dus geen grond voor het oordeel dat een vergunning meer rechten zou verlenen. Aan deze disclaimer kan daarom evenmin procesbelang worden ontleend.”

Gelet op deze uitspraak is het aldus verstandig niet te vertrouwen op een zelf uitgevoerde AERIUS-berekening, maar tot het indienen van een aanvraag om natuurvergunning over te gaan teneinde bij intern salderen een positieve weigering te verkrijgen.

Afgewacht dient uiteraard te worden hoe de Raad van State hierover oordeelt. Het is nog niet bekend of de maatschap hoger beroep in stelt tegen de uitspraak van de rechtbank.

Kantoorgebouwen moeten voor 1 januari 2023 minimaal energielabel C hebben

Ik informeerde u er al in 2017 over, maar de verplichting dat kantoorgebouwen minimaal energielabel C moeten hebben treedt op 1 januari a.s. dan eindelijk in werking. De plicht ziet op zowel publieke als private gebouwen die volgens de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) een kantoorfunctie hebben. De verplichting geldt voor het hele gebouw, met dien verstande dat er een ondergrens van 100 m² geldt en monumenten van deze plicht worden uitgezonderd.

De gebouwen die onder de zogenaamde label C-verplichting vallen, dienen per 1 januari 2023 een minimale Energie-Index van 1,3 te hebben (energielabel C). Indien een kantoorgebouw op 1 januari a.s. niet energielabel C maar een lager energielabel heeft (D tot en met G), dan mag het gebouw niet meer als kantoor worden gebruikt. Deze sanctie heeft derhalve geen effect op leegstaande, te transformeren of te slopen kantoren die niet meer in gebruik zijn.

Kantoorgebouwen met een energielabel D, E of F kunnen volgens de Minister zonder bouwkundige ingrepen worden aangepast om energielabel C te halen. Dat is anders als het gaat om een gebouw met energielabel G.

De label C-verplichting is in de nieuwe afdeling 5.3 en meer specifiek in artikel 5.11 van het Bouwbesluit 2012 opgenomen en al in werking getreden. Zie hieronder het betreffende artikel:

Afdeling 5.3. Labelverplichting, bestaande bouw

Artikel 5.11. Labelverplichting kantoorgebouw

• 1 Het is vanaf 1 januari 2023 verboden om een kantoorgebouw in gebruik te nemen of te gebruiken zonder een geldig energielabel als bedoeld in het Besluit energieprestatie gebouwenmet een maximumwaarde voor primair fossiel energiegebruik van 225 kWh/m².jr, bepaald volgens NTA 8800, of met een in een letter of lettercombinatie uitgedrukte weergave van de energieprestatie van C of beter, die daarin op grond van bij ministeriële regeling gestelde regels is omgezet.
• 2 Het eerste lid is niet van toepassing op een kantoorgebouw met een gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties kleiner dan 50% van de totale gebruiksoppervlakte aan gebruiksfuncties van het gebouw waarvan het kantoorgebouw deel uitmaakt.
• 3 Het eerste lid is niet van toepassing op een kantoorgebouw als de totale gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties en nevenfuncties daarvan in het kantoorgebouw of in het gebouw waarvan het kantoorgebouw deel uitmaakt kleiner is dan 100 m².
• 4 Het eerste lid is niet van toepassing op een kantoorgebouw dat behoort tot een categorie als bedoeld in artikel 2.2 van het Besluit energieprestatie gebouwen.
• 5 Wanneer de maatregelen die nodig zijn om de in het eerste lid bedoelde energieprestatie te realiseren voor 1 januari 2023, een terugverdientijd hebben van meer dan 10 jaar worden maatregelen genomen die een terugverdientijd hebben tot en met 10 jaar. In die gevallen kan worden volstaan met de daarbij behorende energieprestatie.

Ik hoop dat u naar aanleiding van de eerdere nieuwsflits uit 2017 reeds maatregelen hebt genomen om uw kantoorruimte minimaal energielabel C te laten verkrijgen. Zo niet, dan zult u alsnog snel aan de slag moeten gaan!

Indien u naar aanleiding van deze nieuwsflits of anderszins vragen en/of opmerkingen heeft, dan kunt u zich wenden tot mr. Femke van der Heijden op telefoonnummer 020 – 305 83 83.